Bu bölgelerde yaşayanlar dikkat: Topraktaki bu madde kanser yapıyor !

Günümüzde gittikçe yaygınlaşan kanser hastalığının birçok sebebi bulunmaktadır. Yeni yapılan araştırmalar kanser hastalığına sebep olan unsurlarla ilgili şaşırtıcı sonuçlar ortaya koymaktadır. Tüketilen hormonlu gıdalardan baz istasyonlarına ; yapay tatlandırıcı ve renklendiricilerden elektronik eşyalara daha onlarca günlük hayatta kullanılan veya etkisinde kalınan maddeler kansere sebep oluyor. Artık çoğunluk neyin kanser yaptığını aslında biliyor. Bu haberimizde kansere sebep olan topraklardan bahsedeceğiz. Hacettepe Üniversitesi, Mezotelyoma ve Medikal Jeoloji Uygulama ve Araştırma'nın "Türkiye Asbest haritası ve Çevresel Asbest -Maruziyeti Akciğer Kanseri" araştımasına ilişkin verilerden dikkat çekici başlıklar aktarılacaktır. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde asbetten korunmak için neler yapılması gerektiği de ele alınacaktır. 

Türkiye'de Asbest maruziyeti önemli sağlık sorunlarından birisidir. Türkiye'de her beyaz toprak asbest zannedilerek yanlış bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu yanlış bilgilendirmeler neticesinde önemli sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Öncelikle asbest hakkında kısa bir bilgi vermek yerinde olacaktır.

Asbest nedir ?

Asbest ; kalsiyum magnezyum silikat, magnezyum silikat sodyum veya silikat bileşimdeki, demire, asite ve darbeler karşı çok dayanıklı iletkenlik özelliğine sahip olmayan doğal lifsi silikat mineralleridir. Asbest Yunanca'da "kirletilemeyen" anlamlarına gelmektedir. Halk dilinde ise amyant veya çorak toprak olarak ta bilinir. 

Asbestli toprak nasıl kanser yapıyor ?

Hava solunan ortamlarda sekiz saatte ölçülen asbest lif sınır değerinin 0,1 lif/metre küp olması gerekir. Havada solunan asbest lif değeri arttıkça hastalıklara davetiye çıkarmaya başlıyor. Özellikle akciğerlerde ciddi tahribatlar yaparak zamanla yaralara ardından iltihaplanma ve sonunda da kötü huylu tümör oluşumuna sebep olmaktadır. 

Asbestli toprak nerelerde kullanılmaktadır ?

Asbest 2500 yıllık bir kullanım geçmişine sahiptir. Çok yaygın bir kullanım alanına sahip olan asbest günlük hayatta halen karşınıza çıkacak olan bir maddedir. eskiden evlerin tavanları akıtmasın diye damlarda asbestli toprak kullanılmıştır. Tarihi evler incelendiğinde sıva malzemesi olarak asbestin kullanıldığı görülmektedir. 

Türkiye'nin asbest rezervi 29 milyon 600 bin tondur. Üretilen asbestler daha çok çimento,inşaat ve tesktil sanayisinde kullanılmaktadır. Türkiye yaklaşık olarak bir yılda 10 bin ton asbest ithal etmektedir. Sağlık sorunlarının artması sonucunda Türkiye 31 Aralık 2010 tarihinde asbestin ticari olarak kullanımını yasaklamıştır.

Asbestin başlıca kullanım alanları şöyle olmuştur ;

• Tesktil
• Filtre imalatı ve filtreler
• Gemi imalatı
• Uçak imalatı
• Otomobil imalatı
• İzalasyon ürünleri
• Su boruları imalatı
• Petro Kimya sanayi
• gaz maske imalatı
• yer karao imalatı
• Kaplama lehvalar
• 1970'li yıllarda yanmayan özelliğinden dolayı sigara filtresi olarak kullanılmış ve reklamı yapılmıştır.

Listeyi uzatmak mümkün. Burada asıl vurgulamak istediğimiz, dayanıklı malzemelerin çoğunda asbest maddesi tercih edilmiştir. Özellikle inşaat ve sanayi sektöründe sıklıkla asbest kullanılmıştır. 

Türkiye'de illere göre asbest dağılımı aşağıdaki haritada

Asbestten korunmak için neler yaplımalı ?

Özellikle şehirde yaşayanlar yıkılan binaların ve büyük fabrikaların yanlarında geçerken mutlaka maske kullanmalıdırlar. Kentsel dönüşüm projesi kapsamında bazı şehirlerde eski yapılar yıkılmaktadır. Bu yıkıntılar neticesinde şehir havasına asbestli maddeler karışmaktadır. Bu asbestli hava çok solunduğunda akciğerde hastalıklara sebep olabilmektedir. Mümkün mertebe yıkılan binalardan uzak durulmalı havası solunmamalıdır.

Bazı şehir sularında da asbest bulunabilmektedir. Bu nedenle şehir şebeke suyu içmek yerine daha farklı alternatifler tercih edilmelidir. 

Asbetin sebep olduğu bazı hastalıklar :

• Benign hastalıklar
• Malign hastalıklar
• Mezotelyoma (Kötü huylu tümör dahil )

Asbeste bağlı hastalıkların çok görüldüğü yerler

Türkiye'de asbeste bağlı hastalıkların görüldüğü yerler çok fazladır. Sağlık Bakanlığı ile  Kanser dairesi'nin birlikte yaptıkları araştırmaya göre 2001 yılında 520 kişide malign mezotelyoma hastalığına teşhis konulmuştur.  2007 yılından önceki verilere göre asbeste bağlı hastalıkların en yoğun olduğu şehirler şu şekildedir: 

• Afyonkarahisar
• Adıyaman
• Hatay
• Ankara
• Çankırı 
• Burdur
• Diyarbakır
• Denizli
• Elazığ
• Erzincan
• Eskişehir
• Kütahya
• Konya
• Malatya
• Ş.Urfa
• Tokat
• Sivas
• Yozgat