Mimari Tasarım Nedir? Mimar Neler Yapar?

Mimari tasarımı yapan kişiye mimar denir. Mimar tasarım yaparken estetik prensipler, müşteri talepleri, yapım aşamasının sağlıklı yürütülmesi gibi birçok konuda sorumluluk alan kişidir. Mimari tasarım, yaşamın devam ettiği konutların, cadde ve sokakların, parkların, yolların, köprülerin, yürüyüş parkurlarının, kavşakların ve daha birçok alanın belli bir ilke çevresinde, estetik ve işlevsellik prensibine dayanarak tasarlanması sürecidir. Mimari tasarım sürecinde, mimar dışında onlarca meslek gruplarında insanlar da görev alabilir. Konu tasarım olunca kollektif bir dayanışma ve ilkeli bir süreç yönetimi gerektirmektedir. Tüm bu süreçte en önemli görev mimara düşmektedir.

Günümüz yaşam şekli dikkate alındığında, mimari tasarım çok önemli bir konu haline gelmiştir. Yürüdüğünüz kaldırımlardan, uyuduğunuz eve; ders gördüğünüz sınıftan, alışveriş yaptığınız gök delenlere kadar birçok yaşam ünitesinde mimarın imzasını görebilirsiniz. Çok geniş bir yelpazede konumlanmış olan mimari tasarım, bazen bir mobilya, bazen bir yapı, bazen bir bahçe düzeni, bazen bir oturma planı projesi olarak karşınıza çıkar. Bu geniş yelpazede bir bina tasarımı daha spesifik bir alandır. Süreç olarak daha hızlı sonlandırılabilir bir alandır. Herhangi bir bina tasarım sürecine girdiğinde kısa süre içerisinde inşa edilerek proje sonlandırılır.

Mimari Tasarım

Mimar, yaşanılabilir alanların tasarlanmasında ihtiyaç duyulacak kombine disiplerin (İnşaat Mühendisi, Elektrik Mühendisi, Peyzaj Mimarı, İç Mimarı, Harita mühendisi, Jeoloji Mühendisi Vb..) organize edilerek, fonksiyonel, ergonomik, estetik, geleceğe hitap eden sağlam ve emniyetli mekanların üretilmesini gerçekleştiren kişidir.

Mimari tasarım sürecinin sağlıklı yürütülebilmesi için, mimar olan kişinin, kendi mesleki alan bilgisine sahip olduğu gibi, bu süreçte ihtiyaç duyulan diğer disiplinlerin de alan bilgisi hakkında yeterliliğe haiz olması gerekir. Örneğin okulda eğitim-öğretim işlerinden sorumlu olan bir müdürün, kendi branşı ile ilgili bilgi sahibi olduğu gibi, diğer branşlar hakkında da yeteri kadar bilgi sahibi olması gerekir. Bu sadece branş bazında değil, çalışan hizmetliler, kantinci, güvenlik görevlisi gibi kadrosunun her kademesi ile ilgili yeteri bilgiye haiz olması gerekir. Böyle bir müdür okulunda başarıyı mutlaka elde edecektir. Aynı durum mimar için de geçerlidir.

Mimari Tasarım Sürecinde Estetik

Mimari tasarımın en önemli unsurlarından birisi estetik ilkeler çerçevesinde sürecin yürütülmesidir. Müşteri talepleri dikkate alındığında, her müşterinin azami derecede estetik arzular içinde olduğu görülecektir. Mimarlık mesleği gereği, estetik yani güzellik, güzel görünme, şık tasarım gibi beklentiler dikkate alınmalıdır.

Mimari Tasarımda Teknik Fonksiyonellik

Yaşam alanları için ihtiyaç duyulan yapı malzemelerinin, en uygun ölçülerde, en kullanışlı şekilde, hatasız planlanmasıdır. En küçük detayların genel yapıya uygun şekilde tasarlanmış olması gerekir. Aksi bir durumda problemler çıkacaktır. Örneğin bir çekmecenin kapağının açıldığında başka bir alana çarpması ya da açılması durumunda, diğer bir malzemenin kullanım dışı kalması… İşte böyle sorunların yaşanmaması için teknik fonksiyonellik önemlidir.

Mimari Tasarım Sürecinde Ergonomik Fonksiyonellik

Sanayi inkılâbı ile birlikte seri üretim kavramı tüm dünyaya yayıldı. Seri üretim beraberinde bir standart üretim modelini ortaya çıkardı. Mekânlar inşa edilirken belli bir yükseklik ve genişlik ölçülerine riayet edilmektedir. Etmeyenler olabilir mi? Evet olabilir. Lakin standart ölçülerin dışına çıkıldığında, bir dizi sorunları da beraberinde getirecektir. Örneğin, mutfak tezgâhının genişliğinin 60 cm, yüksekliğinin ise 90 cm olması gerekir. Bu standartların dışına çıkılarak, genişlik 50cm, yükseklik de 80 cm olarak tasarlansa, sonraki aşamalarda sorunlar yaşanacaktır. Öncelikli sorun kullanılacak beyaz eşyada yaşanacaktır. Bulaşık makinesi nasıl sığdırılacak. Örnekte görüldüğü gibi buna benzer çok sorunlar yaşanacaktır. Bu sorunların yaşanmaması adına mimari tasarım sürecinde ergonomik fonksiyonellik prensibi dikkate alınır. Tüm yapının ve kullanılacak olan malzemenin belli bir uluslar arası standart çerçevesinde bir biri ile uyumlu olması durumudur.

Mimar Neler Yapar?

Mimar yukarıda bahsedilen, teknik ve ergonomik fonksiyonellik prensiplerine dikkat ederken, estetik görünümü, müşteri taleplerini, geleceğe dönük beklentileri, doğal afetleri, maliyetlerin düşürülmesini ve hayatla bütünleşmiş mekanların bir bütün olarak işlevsel olması sürecini yürütür. Mimari tasarım sürecinde tek başına olmadığı bilir. Bir disiplinler senfonisi şefi gibi, yaşanabilir alanların oluşturulmasında en önemli görevi icra eder. Mimari tasarım, mimarın ellerinde hayata dair her yerde imza mahiyetini görür. Gözünüzün gördüğü, elinizi attığınız, adımlarınızla yürüdüğünüz her alanda mimara ait izleri görebilirsiniz.

Bir önceki yazımız olan Balkon Perdesi Nasıl Olmalı? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.